“Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 42.1-ci maddəsinə əsasən, əmək pensiyaçısına verilməli olan və onun vəfatı ilə əlaqədar alınmamış əmək pensiyasının məbləği onun notarial qaydada təsdiq olunmuş varisinə ödənilir. Bu Qanunun 42.2-ci maddəsinə əsasən, əmək pensiyaçısı vəfat etdikdə onun ailəsinə pensiyaçının vəfatı tarixinə əmək pensiyasının minimum məbləğinin üç misli məbləğində dəfn üçün müavinət verilir. Bu Qanunun 42.3-cü maddəsinə əsasən, əmək pensiyaçısını onun ailə üzvlərinə aid olmayan şəxslər dəfn etdikdə dəfn üçün müavinət həmin şəxslərə ödənilir.
Yaşa görə əmək pensiyasının “Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 37.3.1-ci maddəsinə əsasən yenidən hesablanması zamanı 144-dən pensiyaçının işlədiyi aylar çıxılır və müvafiq dövr üzrə toplanmış kapital qalan ayların sayına bölünür.
Məsələn, vətəndaşa pensiya 01.01.2017-ci il tarixində təyin edilib, vətəndaş 01.03.2019-cu il tarixində, yəni 6 il tamam olmadan işdən çıxıb. Vətəndaşın 01.01.2017-01.03.2019-cu illərdəki kapitalı 90%-lə nəzərə alınmaqla 118-ə bölünəcək (144 ay – 26 ay pensiyadan sonra işdən çıxdığı dövrədək ayların sayı = 118).
“Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 9-cu və 45-ci maddələrinin 29 iyun 2022-ci il tarixindən sonra qüvvədə olan mətninə əsasən, güzəştli şərtlərlə yaşa görə əmək pensiyasının sözügedən Qanunun 37.3.1-ci maddəsinə əsasən yenidən hesablanması zamanı 144-dən vətəndaşın işlədiyi aylar çıxılır və müvafiq dövr üzrə toplanmış kapital qalan ayların sayına bölünür.
Məsələn: 1) Vətəndaş 01.03.2019-cu il tarixində 57 yaşında güzəştli şərtlərlə yaşa görə pensiyaya çıxıb, 01.08.2022-ci ildə işdən çıxıb. Vətəndaşın 01.03.2019-01.08.2022-ci illərdəki kapitalı (90%-lə) nəzərə alınmaqla 103-ə bölünməlidir ((144 ay - 41 ay pensiyadan sonra işdən çıxdığı dövrədək ayların sayı = 103).
“Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 9-cu və 45-ci maddələrinin 29 iyun 2022-ci il tarixindən sonra qüvvədə olan mətninə əsasən, vətəndaş güzəştli şərtlərlə yaşa görə əmək pensiyasına çıxdıqdan və ya pensiya yenidən hesablandıqdan sonra 6 il işləyib və işdən çıxıbsa, vətəndaşın pensiya təyin edildikdən və ya yenidən hesablandıqdan sonrakı kapitalı 90%-lə nəzərə alınmaqla 72 aya bölünməklə yenidən hesablanmalıdır.
Ümumi əsaslarla yaşa görə pensiyanın hesablanmasında 144-dən şəxsin işlədiyi aylar çıxılır və onun pensiyaya çıxdıqdan sonrakı kapitalı 72 aya bölünür.
Məsələn, şəxsə pensiya 01.01.2016-cı il tarixində təyin edilib, 01.01.2022-ci il tarixində 6 illiyə görə yenidən hesablanır. Şəxsin 01.01.2016-01.01.2022-ci il tarixləri arasında toplanan kapitalı 90%-lə nəzərə alınmaqla 72-yə bölünəcək və şəxs işləməkdə davam edirsə, onun pensiyasının növbəti dəfə 6 illiyə və ya işdən azad olunmağa görə yenidən hesablanması 01.01.2022-ci il tarixindən sonra toplanmış kapitalının 72-yə bölünməsi ilə həyata keçirilir.
“Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 9-cu və 45-ci maddələrinin 29 iyun 2022-ci il tarixindən sonra qüvvədə olan mətninə əsasən, şəxs güzəştli şərtlərlə yaşa görə əmək pensiyasına çıxdıqdan və ya yenidən hesablama aparıldıqdan sonra 6 il işləyib və işləməkdə davam edirsə, onun sonradan işlədiyi və yenidən hesablanma aparılmamış sonuncu dövr üzrə toplanmış kapitalı 90%-lə nəzərə alınmaqla 72 aya bölünməklə yenidən hesablanmalıdır.
Xeyr. Əlilliyə görə əmək pensiyasının yenidən hesablanması vətəndaş işdən azad olunduqdan sonra aparılır.
Əlilliyə görə əmək pensiyası orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi olan şəxslərə ümumilikdə sığorta stajı 5 ildən az olmamaq şərtilə əmək qabiliyyətli yaş dövrünün hər tam ili üçün 4 ay sığorta stajı olduqda təyin edilir. Orqanizmin funksiyalarının 61-80 və 31-60 faiz pozulmasına görə əlilliyi olan şəxslərə əlilliyə görə əmək pensiyası fərdi hesabın sığorta hissəsində qeydə alınmış pensiya kapitalı əmək pensiyasının minimum məbləğindən az olmayan pensiya təminatına imkan verməsi şərtilə bu maddədə göstərilən sığorta stajı olduqda təyin edilir.
Əlilliyə görə əmək pensiyası orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi olan şəxslərə ümumilikdə sığorta stajı 5 ildən az olmamaq şərtilə, əmək qabiliyyətli yaş dövrünün hər tam ili üçün 4 ay sığorta stajı olduqda təyin edilir.
Orqanizmin funksiyalarının 31-80 faiz pozulmasına görə əlilliyi olan şəxslərə əlilliyə görə əmək pensiyası fərdi hesabın sığorta hissəsində qeydə alınmış pensiya kapitalı əmək pensiyasının minimum məbləğindən az olmayan pensiya təminatına imkan verməsi şərtilə, 5 ildən az olmamaqla, əmək qabiliyyətli yaş dövrünün hər tam ili üçün 4 ay sığorta stajı olduqda təyin edilir. Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin 42-ci maddəsinin 3-cü hissəsinə əsasən, on beş yaşına çatmış hər bir şəxs işçi kimi əmək müqaviləsinin tərəfi ola bilər. Qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada fəaliyyət qabiliyyəti olmayan şəxs hesab edilmiş şəxslə əmək müqaviləsi bağlana bilməz.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 20-ci maddəsinə uyğun olaraq, dövlət qulluqçusu kimi qulluq stajına görə əlavə hesablanmış pensiyanın məbləği ümumi əsaslarla hesablanmış pensiya məbləğindən az təşkil etdikdə şəxsə ümumi əsaslarla pensiya təyinatı həyata keçirilir.
Dövlət qulluğuna və ya xüsusi rütbələrə görə pensiya alan şəxslərin pensiyaları işlədikləri və ya xidmət etdikləri dövr üzrə dövlət məvacibinə, təminat xərcliyinə əsasən onların qulluq stajlarına və xidmət müddətlərinə uyğun olaraq hesablanır.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 29.1-ci maddəsinə uyğun olaraq, əmək pensiyasının sığorta hissəsi ildə bir dəfə ölkə üzrə orta aylıq nominal əməkhaqqının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən illik artım tempinə uyğun olaraq müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qərarına əsasən indeksləşdirilir.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 20.1.7-ci maddəsinə əsasən, əmək pensiyası yaşına çatmış və ya bu yaşa çatanadək orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi olan şəxsin «Dövlət qulluğu haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq inzibati və yardımçı vəzifələr tutan, habelə 1991-ci il oktyabrın 18-dən «Dövlət qulluğu haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunu qüvvəyə minənədək qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarında, həmçinin müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyənləşdirdiyi siyahı üzrə 1991-ci il oktyabrın 18-dək dövlət, sovet və partiya orqanlarında xidmət etmiş azı 15 il dövlət qulluğu stajı olan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları (Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığına xitam verilməsi ilə bağlı dövlət qulluğuna xitam verilmiş dövlət qulluqçuları və dövlət qulluğunda olan şəxslər istisna olmaqla) əmək pensiyasının üzərinə qulluq stajına görə əlavə almaq hüququ var.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 20.1.7-ci və 20.1.9-cu maddələrində nəzərdə tutulmuş şəxslərin əmək pensiyasına əlavələr dövlət qulluğunun son 24 ayı və ya istənilən ardıcıl gələn 60 ayı ərzindəki dövlət məvacibinin orta aylıq məbləğindən, dövlət məvacibindəki sonrakı artımlar da nəzərə alınmaqla aşağıdakı qaydada müəyyən edilir:
*dövlət qulluğu vəzifəsində 15 il qulluq stajı olan şəxsə - dövlət məvacibinin orta aylıq məbləğinin 50 faizi miqdarında;
*dövlət qulluğu vəzifəsində 15 ildən yuxarı qulluq stajı olan şəxsə - dövlət məvacibinin orta aylıq məbləğinin 50 faizi miqdarında və 15 ildən yuxarı qulluq stajının hər ili (il tam olmadıqda isə natamam ildəki iş stajı aylarının sayına mütənasib olaraq hesablanmaqla) üçün dövlət məvacibinin orta aylıq məbləğinin 3 faizi miqdarında əlavə olunmaqla, lakin dövlət məvacibinin orta aylıq məbləğinin 80 faizi miqdarından çox olmamaq şərti ilə müəyyən olunan məbləğlə "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə təyin edilən əmək pensiyasının məbləği arasındakı fərq qədər əlavə ödənilir.
Xüsusi hesab əmək pensiyasının minimum məbləğində və ya daha yuxarı məbləğdə pensiya təminatının formalaşdırılması məqsədilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən qaydada və məbləğdə sığortaolunanlar üzrə ödənilən əlavə vəsaitlərin mədaxil olunduğu hesabdır.
Vəfat etmiş və ya həlak olmuş ailə başçısının öhdəsində olan (vəfat edənin tam təminatında olmuş və ya ondan özlərinin yaşayışı üçün daimi və əsas vəsait mənbəyi olmuş kömək alan) "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 14-16-cı maddəsində göstərilən ailə üzvlərinin Qanunun 17-ci maddəsində nəzərdə tutulan şərtlərlə ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası hüququ vardır.
Ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası ailə başçısının ölüm gününədək ümumilikdə sığorta stajı 5 ildən az olmamaq şərtilə əmək qabiliyyətli yaş dövrünün hər tam ili üçün 4 ay sığorta stajı olduqda təyin edilir.
Ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası almaq hüququ olan ailə üzvlərinin hər birinə düşən pensiyanın məbləği ailə üçün hesablanmış ümumi məbləğin əmək qabiliyyəti olmayan ailə üzvlərinin sayına bölünməsi yolu ilə müəyyənləşdirilir. Əmək qabiliyyəti olmayan ailə üzvlərinin ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyalarının ailəyə düşən ümumi məbləği əmək pensiyasının minimum məbləğindən aşağı olduqda həmin məbləğə çatdırılmaqla ödənilir. Ailə üzvlərindən biri ("Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 20.1.13-cü maddəsinə uyğun olaraq ailə başçısının qulluq stajına görə əlavə təyin olunmuş əri (arvadı) və övladları istisna olmaqla) öz seçimi ilə digər növ əmək pensiyasını, yaxud "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 14.4-cü maddəsinə əsasən sosial müavinəti (ailə başçısını itirməyə görə müavinət istisna olmaqla) aldıqda ona ailə başçısının itirilməsinə görə düşən əmək pensiyasının məbləği digər ailə üzvləri arasında bölüşdürülməklə onların əmək pensiyasının məbləği yenidən hesablanır.
Misal: 01.07.2022-ci il tarixində vəfat etmiş yaşa görə əmək pensiyaçısı olan ailə başçısının pensiyasının məbləği 290 manat təşkil etmişdir. 20.07.2022-ci il tarixində onun arvadı ailə başçısını itirməyə görə pensiya təyin olunması üçün müraciət etmişdir. Mərhum pensiyaçının pensiyasının sığorta hissəsinin cəmi məbləği (290 manat) onun arvadına ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası kimi təyin edilir.
Azərbaycan Respublikasi Nazirlər Kabinetinin 2022-ci il 28 aprel tarixli 175 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Əmək pensiyalarının təyin edilməsi, hesablanması, yenidən hesablanması, bir növündən başqa növünə keçirilməsi və ödənilməsi Qaydası”na əsasən, əmək pensiyasının təyin edilməsi, yenidən hesablanması və bir növdən başqa növə keçirilməsi üçün təqdim olunmuş sənədlərdə çatışmazlıqlar aşkar edildikdə müraciətdə qeyd olunmuş əlaqə vasitələrindən birinə onun daxil olduğu tarixdən 5 (beş) iş günü müddətində adıçəkilən Qaydaya 4 nömrəli Əlavə ilə müəyyən edilmiş formada həmin çatışmazlıqların aradan qaldırılması müddəti göstərilməklə sözügedən Qaydaya uyğun olaraq bu barədə bildiriş göndərilir. Bu zaman pensiyanın təyin edilməsi ilə bağlı müddət axımı dayanır. Çatışmazlıqlar aradan qaldırıldıqdan sonra müraciətdə qeyd olunmuş ünvana poçt vasitəsilə, yaxud Nazirliyin Mərkəzləşdirilmiş elektron informasiya sistemində (MEİS) olan əlaqə vasitələrindən (elektron poçt ünvanı və ya sms vasitəsilə) birinə məlumat göndərilməsi şərtilə müraciət edən şəxsin əmək pensiyasının təyin edilməsi, yenidən hesablanması və bir növdən başqa növə keçirilməsi ilə bağlı müraciətinə yenidən baxılır, həmin Qaydanın 5-ci hissəsinə uyğun olaraq, hüququnun yarandığı tarixdən pensiya təyin edilir.
Şəxsə əmək pensiyası təyin olunmasından imtinaya əsas olmadıqda sənədlər Fonda və ya istənilən DOST mərkəzinə daxil olduğu tarixdən 10 (on) gün müddətində Fond tərəfindən əmək pensiyasının təyin edilməsi haqqında sözügedən Qaydaya 5 nömrəli Əlavə ilə müəyyən edilmiş formada qərar qəbul edilir və bu barədə şəxsin müraciətində qeyd olunmuş ünvanına poçt vasitəsilə, yaxud MEİS-də olan əlaqə vasitələrindən birinə (elektron poçt ünvanı və ya sms vasitəsilə) həmin Qaydaya 12 nömrəli Əlavə ilə müəyyən edilmiş formada bildiriş göndərilir.
Müraciət edən şəxsin əmək pensiyası hüququ olmadığı hallarda əmək pensiyasının təyin edilməsindən imtina olunması barədə 5 (beş) gün müddətində Fond imtinanın səbəbləri göstərilməklə adıçəkilən Qaydaya 11 nömrəli Əlavə ilə müəyyən edilmiş formada qərar qəbul edir və bu barədə müraciətdə qeyd olunmuş əlaqə vasitələrindən birinə həmin Qaydaya 6 nömrəli Əlavə ilə müəyyən edilmiş formada bildiriş göndərir.
Əmək pensiyası hüququ olan şəxslər bu hüququn yarandığı gündən sonra, əgər avtomatlaşdırılmış qaydada (proaktiv) pensiya təyinatı aparılmamışdırsa, yaşayış yeri üzrə, istənilən vaxt əmək pensiyasının təyin olunması üçün Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun yerli struktur bölmələrinə və istənilən DOST mərkəzinə müraciət edə bilərlər. Müraciət onların adından bu məqsədlə vəkalət verilmiş nümayəndələr tərəfindən də edilə bilər.
Əmək pensiyasının yenidən hesablanması hüququ olan şəxslər bu hüququn təmin olunması üçün istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edə bilərlər. Müraciət onların adından bu məqsədlə vəkalət verilmiş nümayəndələr tərəfindən də edilə bilər.
Yaşa görə əmək pensiyasının pensiya təyin olunan günədək qazanılmış sığorta hissəsi tam məbləğdə ödənilir və pensiya təyin olunduqdan, həmçinin yenidən hesablandıqdan sonrakı dövr üzrə qazanılan sığorta və yığım hissələri üzrə pensiya kapitalının toplanması davam etdirilir. Pensiyaçı işləməyən əmək pensiyaçısı kateqoriyasına keçdikdə və ya əmək pensiyası təyin olunduğu, yaxud yenidən hesablandığı gündən sonra 6 il işlədikdə əmək pensiyası avtomatlaşdırılmış qaydada ("Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 37.3.2-1-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş hal istisna olmaqla) yenidən hesablanır. Bu zaman sığorta və yığım hissələrinin hesablanmasında gözlənilən pensiya ödənişi müddəti aylarının sayı pensiyaçının pensiya təyin edildikdən, yaxud bu maddəyə əsasən yenidən hesablandıqdan sonra işlədiyi ayların sayı qədər, lakin 72 aydan çox olmamaqla azaldılır.
Bank kartlarının hazır olub-olmaması haqqında vətəndaşlar yaşayış yeri üzrə DOST mərkəzlərinə, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Fondun struktur bölmələrinə və "142" Çağrı mərkəzinə müraciət edə bilərlər. Bank kartları bankın müvafiq filiallarından əldə edilir.
Vətəndaş Nazirliyin rəsmi saytından onlayn qaydada və ya yazılı müraciət əsasında Nazirliyin və ya Fondun qəbul şöbələrinə yaxınlaşmaqla, “142” Çağrı mərkəzinə zəng vurmaqla və istənilən DOST mərkəzinə müraciət etməklə şikayət edə bilər. Müraciət onların adından bu məqsədlə vəkalət verilmiş nümayəndələr tərəfindən də edilə bilər.
Bu şəxslər istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edə bilərlər.
Müraciətlərin formaları:
-şəxsən;
-nümayəndə vasitəsilə etibarnamə və ya qəyyum (himayəçi) olmasını təsdiq edən sənədin surəti.
Bu şəxslərə aşağıdakı hallarda imtina edilir:
-sənədlərin natamamlığı;
-qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada hüququ olmadıqda.
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan kişilərə yaşa görə əmək pensiyasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan kişilərə yaşa görə əmək pensiyasının icrasını təmin etmək üçün 10 gün müddət tələb olunur.
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan kişilərə yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün aşağıdakı sənədlər tələb olunur:
-şəxsiyyəti təsdiq edən sənəd;
-sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti);
-uşaqların doğum haqqında şəhadətnamələri və şəxsiyyət vəsiqələri (vəfat edibsə, ölüm haqqında şəhadətnamələri) (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti);
-uşağın 18 yaşınadək əlilliyinin (sağlamlıq imkanlarının məhdudluğunun) müəyyən edilməsi barədə tibbi-sosial ekspertiza müayinəsinin nəticəsi barədə çıxarış.
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edilə bilər.
Daxil olan müraciətlərin formaları:
-şəxsən;
-nümayəndə vasitəsilə etibarnamə və ya qəyyum (himayəçi) olmasını təsdiq edən sənədin surəti.
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının alınması üçün müraciətə imtina əsasları aşağıdakılardır:
-sənədlərin natamamlığı;
-qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada hüququnun olmaması.
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilərlər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının icrasını təmin etmək üçün 10 gün müddət tələb olunur.
Valideynlərini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş səkkiz yaşınadək övladlığa və ya qəyyumluğa götürülmüş uşaqlar da daxil olmaqla beş və daha çox uşağı olan və ya əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün tələb olunan sənədlər və onların təqdimetmə forması:
-şəxsiyyəti təsdiq edən sənəd;
-sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti);
-uşaqların doğum haqqında şəhadətnamələrinin və şəxsiyyət vəsiqələri (vəfat edibsə, ölüm haqqında şəhadətnamə) (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti).
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
Ailə başçısının itirilməsinə görə pensiyanın təyin olunması üçün istənilən DOST mərkəzinə və Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edilə bilər.
Müraciətlərin formaları:
-şəxsən;
-nümayəndə vasitəsilə etibarnamə və ya qəyyum (himayəçi) olmasını təsdiq edən sənədin surəti.
Ailə başçısının itirilməsinə görə pensiyanın təyin olunması üçün müraciətə aşağıdakı hallarda imtina verilir:
-sənədlərin natamamlığı;
-şəxsin qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada hüququ olmadıqda.
Ailə başçısının itirilməsinə görə pensiyanın təyin olunması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilərlər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Ailə başçısının itirilməsinə görə pensiyanın icrasını istənilən DOST mərkəzi və ya Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu təmin edir.
Ailə başçısının itirilməsinə görə pensiyanın icrasını təmin etmək üçün 10 gün müddət tələb olunur.
Ailə başçısının itirilməsinə görə pensiyanın təyin olunması üçün tələb olunan sənədlər və onların təqdimetmə forması:
-əmək pensiyası təyin edilən şəxsin şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti, vəfat etmiş şəxsin ailə tərkibi haqqında yerli icra hakimiyyəti başçısının inzibati ərazi dairəsi üzrə və ya sahə inzibati ərazi dairəsi üzrə nümayəndəsinin arayışı;
-vəfat etmiş ailə başçısının övladının (övladlarının) doğum haqqında şəhadətnaməsinin surəti; ailə başçısının ölüm haqqında şəhadətnaməsinin (və ya xəbərsiz itkin düşməsi, yaxud ölmüş elan edilməsi haqqında məhkəmə qərarının) surəti;
-ailə başçısının 23 yaşınadək övladının (övladlarının) əyani təhsil alması barədə təhsil müəssisəsinin arayışı;
-vəfat etmiş ailə başçısının 18 yaşına çatanadək sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu müəyyən olunmuş 18 yaşından yuxarı övladının (övladlarının) əlilliyinin, habelə atasının, anasının, arvadının, ərinin orqanizmin funksiyalarının 61-100 faiz pozulması ilə bağlı (I və ya II dərəcə) əlilliyinin olması barədə tibbi-sosial ekspertiza müayinəsinin nəticələri barədə çıxarış;
-ailə başçısının dul arvadının (ərinin) yeni nikaha daxil olmaması barədə Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin rayon (şəhər) qeydiyyat şöbəsinin arayışı;
-vəfat edənin sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti).
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
Azadlıqdan məhrum olunmuş vətəndaşlara əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina edilir:
-sənədlərin natamamlığı;
-müraciətin hüquqi əsasının olmaması.
Azadlıqdan məhrum olunmuş vətəndaşlara əmək pensiyasının təyin olunması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilərlər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Azadlıqdan məhrum olunmuş vətəndaşlara əmək pensiyasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun aidiyyəti struktur bölmələri və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Azadlıqdan məhrum olunmuş vətəndaşlara əmək pensiyasının icrasını təmin etmək üçün 10 gün müddət tələb olunur.
Azadlıqdan məhrum olunmuş vətəndaşlara əmək pensiyasının təyin olunması üçün tələb olunan sənədlər və onların təqdimetmə forması:
-şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti;
-məhkəmə qərarının qanuni qüvvəyə mindiyi tarix;
-cəzaçəkmə müddəti;
-cəzaçəkmə müddətinin başlandığı və bitəcəyi tarix;
-cəzaçəkmə yeri;
-məhkumun şəxsi hesabının nömrəsi;
-məhkumun yerdəyişmələri haqqında məlumat;
-sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti).
Sənədlər cəzaçəkmə müəssisəsi tərəfindən Mərkəzləşdirilmiş elektron informasiya sisteminə ötürülür.
Dəfn üçün birdəfəlik müavinətin alınması üçün əmək pensiyaçısının ailə üzvləri, ailə üzvlərinə aid olmayan şəxslər dəfn etdikdə isə həmin şəxslər müraciət edə bilərlər.
Dəfn üçün birdəfəlik müavinətin təyin olunması üçün tələb olunan sənədlər və onların təqdimat forması:
-ölüm haqqında şəhadətnamə (əsli);
-dəfni təşkil edən şəxs barədə yerli icra hakimiyyətinin nümayəndəliyinin arayışı (əsli).
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
2019-cu il yanvarın 1-dən etibarən əmək pensiyaları “Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 22-1-ci maddəsinə uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən avtomatlaşdırılmış qaydada təyin edilir. Əmək pensiyalarının avtomatlaşdırılmış qaydada təyinatı Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Mərkəzləşdirilmiş elektron informasiya sistemi vasitəsilə həyata keçirilir. Avtomatlaşmış təyinatın əhatəsinə düşməyənlər istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edə bilərlər.
Əlilliyə görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina edilir:
-sənədlərin natamamlığı;
-müraciətin hüquqi əsasının olmaması.
Əlilliyə görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Əlilliyə görə əmək pensiyasının təyin olunması prosesinin icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Əlilliyə görə əmək pensiyasının icrasını təmin etmək üçün 10 gün müddət tələb olunur.
Əlilliyə görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün tələb olunan sənədlər:
1. şəxsiyyət vəsiqəsi;
2. sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti).
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
Vətəndaşlar əmək pensiyasının təyin olunması üçün istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edə bilərlər.
Müraciətlərin formaları:
-şəxsən;
-nümayəndə vasitəsilə etibarnamə və ya qəyyum (himayəçi) olmasını təsdiq edən sənədin surəti.
Əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina olunur:
-sənədlərin natamamlığı;
-müraciətin hüquqi əsasının olmaması.
Əmək pensiyasının təyin olunması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilərlər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu əmək pensiyasının təyin edilməsini həyata keçirən qurumdur.
Əmək pensiyasının icrasını təmin etmək üçün 10 gün müddət tələb olunur.
Əvvəllər təyin edilmiş əmək pensiyasının alınması üçün istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət etmək olar.
Müraciətlərin formaları:
-şəxsən;
-nümayəndə vasitəsilə etibarnamə və ya qəyyum (himayəçi) olmasını təsdiq edən sənədin surəti.
Əvvəllər təyin edilmiş əmək pensiyasının alınması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina olunur:
-sənədlərin natamamlığı;
-müraciətin hüquqi əsasının olmaması.
Əvvəllər təyin edilmiş əmək pensiyasının alınması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilərlər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Əvvəllər təyin edilmiş əmək pensiyasının yenidən hesablanmasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Əvvəllər təyin edilmiş əmək pensiyasının icrasını təmin etmək üçün 5 iş günü tələb olunur.
Əvvəllər təyin edilmiş əmək pensiyasının alınması üçün tələb olunan sənədlər və onların təqdimat forması:
1. şəxsiyyət vəsiqəsi;
2. əmək pensiyasının bərpa edilməsi ilə bağlı ərizə.
Vətəndaşlar güzəştli şərtlərlə əmək pensiyasının təyin olunması üçün istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edə bilərlər.
Müraciətlərin formaları:
-şəxsən;
-nümayəndə vasitəsilə etibarnamə və ya qəyyum (himayəçi) olmasını təsdiq edən sənədin surəti.
Güzəştli şərtlərlə əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina olunur:
-sənədlərin natamamlığı;
-müraciətin hüquqi əsasının olmaması.
Güzəştli şərtlərlə əmək pensiyasının təyin olunması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilərlər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Güzəştli şərtlərlə əmək pensiyasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Xüsusi Şərtlərlə Təyinat üzrə Mərkəzi Filialı və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Güzəştli şərtlərlə əmək pensiyasının təyin olunması üçün tələb olunan sənədlər:
-şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti;
-ümumi iş stajını təsdiq edən sənədlərin əsilləri (əmək kitabçasının, şəxsin həqiqi hərbi xidmətdə olduğu dövrü təsdiq edən sənəd və s.);
-yeraltı işlərdə, incəsənətin xüsusi sahələrində, əmək şəraiti xüsusilə zərərli və ağır olan işlərdə iş müddəti şəxsin güzəştli şərtlə əmək pensiyası hüququ verən işdə işləməsinə dair işəgötürənin arayışı;
-pensiya təyin edilməsi ilə bağlı ərizə.
Müraciətin formaları:
-şəxsən;
-etibarnamə üzrə nümayəndəsi vasitəsilə.
Hərbi qulluqçulara və "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 3.3-cü maddəsinə uyğun olaraq pensiya təminatı sahəsində onlara bərabər tutulan xüsusi rütbəli şəxslərə əmək pensiyasının təyin edilməsi avtomatlaşdırılmış qaydada onlar tərəfindən müraciət edilmədən, elektron informasiya sistemlərindən və ya ehtiyatlarından əldə olunan, həmçinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 27 avqust tarixli 135 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Təminat xərcliyinin hesablanması, hərbi xidmət müddəti və təminat xərcliyi barədə məlumatların təqdim olunması Qaydaları”nda nəzərdə tutulmuş dövlət orqanları tərəfindən təqdim edilən məlumatlar əsasında aparılır.
Hərbçilərə və xüsusi rütbəli şəxslərə əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina olunur:
-sənədlər natamam olduqda;
-müraciətin hüquqi əsası olmadıqda.
Hərbçilərə və xüsusi rütbəli şəxslərə əmək pensiyasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Xüsusi Şərtlərlə Təyinat üzrə Mərkəzi Filialı və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Hərbçilərə və xüsusi rütbəli şəxslərə əmək pensiyasının təyin edilməsi üçün tələb olunan sənədlər:
- şəxsiyyət vəsiqəsi;
- sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti);
- PSK barədə arayış (əsli, elektron surəti);
- xidmət etdiyi orqan tərəfindən məlumat vərəqi (xidmət müddətinə dair) (əsli).
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
Əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan (8 yaşınadək sağ olması şərtilə) qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edilməlidir.
Müraciətlərin formaları:
-şəxsən;
-nümayəndə vasitəsilə etibarnamə və ya qəyyum (himayəçi) olmasını təsdiq edən sənədin surəti.
Əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan (8 yaşınadək sağ olması şərtilə) qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina edilir:
-sənədlərin natamamlığı;
-müraciətin hüquqi əsasının olmaması.
Əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan (8 yaşınadək sağ olması şərtilə) qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilərlər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan (8 yaşınadək sağ olması şərtilə) qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Əlilliyi müəyyən edilmiş uşağı olan (8 yaşınadək sağ olması şərtilə) qadınlara yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün tələb olunan sənədlər:
-şəxsiyyət vəsiqəsi;
-sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti);
-uşaqların doğum haqqında şəhadətnamələrinin və şəxsiyyət vəsiqələrinin surəti:
-uşağın 18 yaşınadək əlilliyinin müəyyən edilməsini təsdiq edən sənəd (əsli).
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
Xaricdə daimi yaşayan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları əmək pensiyasının təyin edilməsi barədə müraciəti və sənədləri onların konsulluq uçotunda olduqları Azərbaycan Respublikasının diplomatik nümayəndəlikləri və ya konsulluqları vasitəsilə Fonda təqdim edirlər.
Xaricdə yaşayan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşına əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina edilir:
-sənədlərin natamamlığı;
-müraciətin hüquqi əsasının olmaması.
Xaricdə yaşayan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşına əmək pensiyasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu təmin edir.
Xaricdə yaşayan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşına əmək pensiyasının icrasını təmin etmək üçün 10 (on) gün müddət tələb olunur.
Xaricdə yaşayan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşına əmək pensiyasının təyin edilməsi üçün tələb olunan sənədlər:
-şəxsiyyət vəsiqəsi (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti),
-sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti),
-hərbi bilet (əgər varsa).
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
Xaricə köçmüş şəxslərə əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina edilir:
-sənədlərin natamamlığı;
-müraciətin hüquqi əsasının olmaması.
Yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün istənilən DOST mərkəzinə və ya Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna müraciət edilməlidir.
Müraciətlərin formaları:
-şəxsən;
-nümayəndə vasitəsilə etibarnamə və ya qəyyum (himayəçi) olmasını təsdiq edən sənədin surəti.
Yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün müraciət etdikdə aşağıdakı hallarda imtina edilir:
-sənədlər natamam olduqda;
-müraciətin hüquqi əsası olmadıqda.
Yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması üçün aşağıdakı şəxslər müraciət edə bilərlər:
-Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
-əcnəbilər (daimi yaşayış hüququ olan);
-vətəndaşlığı olmayan şəxslər (daimi yaşayış hüququ olan).
Yaşa görə əmək pensiyasının icrasını Nazirliyin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu və ya istənilən DOST mərkəzi təmin edir.
Yaşa görə əmək pensiyasının icrasını təmin etmək üçün 10 (on) gün müddət tələb olunur.
Yaşa görə əmək pensiyası "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 22-1.1-ci maddəsinə əsasən avtomatlaşdırılmış qaydada həyata keçirilir. Avtomatlaşdırılmış qaydada pensiya təyinatının əhatə dairəsinə düşməyən şəxslər isə aşağıdakı sənədlərlə müraciət edirlər:
-şəxsiyyət vəsiqəsi;
-sığorta stajını təsdiq edən sənəd (əsli və notarial təsdiq edilmiş surəti).
Sənədlərin təqdimetmə forması:
-əsli;
-surəti;
-notarial təsdiq edilmiş surəti;
-elektron surəti.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 7-ci maddəsinə əsasən, şəxsin 01.01.2006-ci ilə qədər azı 25 il sığorta stajı varsa, ona əmək pensiyasının məbləği minimum pensiya məbləğinə çatdırılmaqla pensiya təyinatı aparılır.
Fərdi hesabının sığorta hissəsində 01.01.2006-cı il tarixindən 01.07.2018-ci il tarixinədək pensiya kapitalı qeydə alınmış vətəndaş “Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 7-ci maddəsinə uyğun olaraq müəyyən edilmiş yaş həddinə çatmışdırsa, ona 01.01.2006-cı il tarixinədək 25 il sığorta stajı güzəşt olunmaqla (01.01.2026-cı il tarixindən hər il bir il azaldılmaqla) pensiya təminatı həyata keçirilir.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 21.2.4-cü maddəsinə əsasən, 18 yaşadək əlilliyi müəyən edilmiş uşağa qulluq müddəti iş stajına daxil edilir.
“Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 21.2.4-cü maddəsinə əsasən, orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslərə qulluq müddəti sığorta stajına daxil edilir.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 9.2-ci maddəsinə əsasən, hipovizqanizm xəstəliyinə tutulan şəxslərin (liliputların) və fizioloji mütənasibliyi pozulmuş cırtdanboy şəxslərin azı 5 il sığorta stajı olduqda bu Qanunun 7-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş yaş həddi 20 il azaldılmaqla yaşa görə əmək pensiyası hüququ var, yəni əmək pensiyası minimum məbləğə çatdırılmaqla ödəniləcək.
Əlilliyə görə əmək pensiyası orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslərə ümumilikdə sığorta stajı 5 ildən az olmamaq şərtilə, əmək qabiliyyətli yaş dövrünün hər tam ili üçün 4 ay sığorta stajı olduqda təyin edilir. Orqanizmin funksiyalarının 31-80 faiz pozulmasına görə əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslərə əlilliyə görə əmək pensiyası fərdi hesabın sığorta hissəsində qeydə alınmış pensiya kapitalı əmək pensiyasının minimum məbləğindən az olmayan pensiya təminatına imkan verməsi şərtilə, bu maddədə göstərilən sığorta stajı olduqda təyin edilir.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 18.3-cu maddəsinə əsasən, vəfat etmiş ailə başçısı yaşa və ya əlilliyə görə əmək pensiyaçısı olmuşdursa, ailə üzvləri üçün ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyasının sığorta hissəsinin məbləği vəfat etmiş ailə başçısına təyin edilmiş yaşa və ya əlilliyə görə əmək pensiyasının sığorta hissəsinin əmək qabiliyyətli olmayan ailə üzvlərinin sayına nisbəti şəklində müəyyənləşdirilir. Ailə üzvlərindən biri (bu Qanunun 20.1.13-cü maddəsinə uyğun olaraq ailə başçısının qulluq stajına görə əlavə təyin olunmuş əri (arvadı) və övladları istisna olmaqla) öz seçimi ilə digər növ əmək pensiyasını, yaxud bu Qanunun 14.4-cü maddəsinə əsasən sosial müavinəti (ailə başçısını itirməyə görə müavinət istisna olmaqla) aldıqda ona ailə başçısının itirilməsinə görə düşən əmək pensiyasının məbləği digər ailə üzvləri arasında bölüşdürülməklə onların əmək pensiyasının məbləği yenidən hesablanır. Bu halda bir nəfər ailə üzvünə düşən pensiya məbləği sosial müavinət alan qadının (ana) aylıq sosial müavinətinin məbləğindən az təşkil edərsə, o, öz seçimi ilə sosial müavinətini almaqda davam edə bilər. Bu halda ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyasının anaya düşən hissəsi digər ailə üzvünə (övlada) ödənilməkdə davam etdirilir.
Ögey övladın ailə başçısını itirməyə görə atasının pensiyasını alması üçün ana və atanın nikah haqqında şəhadətnaməsinin surətinin notarial qaydada təsdiq olunmuş forması tələb olunur.
01.07.2017-ci il tarixinədək vəfat etmiş əmək pensiyaçısı olmayan şəxsin ailə başçısını itirməyə görə pensiya hüququ yarandığı tarixdə qüvvədə olmuş qanuna əsasən hesablanır.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 37.3.2-ci maddəsinə əsasən, əlilliyə görə əmək pensiyasının pensiya təyin olunan günədək qazanılmış məbləği tam ödənilir. Əlilliyə görə pensiya təyin edilmiş şəxs işləməkdə davam edərsə, onun pensiya təyin olunduqdan işləməyən əmək pensiyaçısı kateqoriyasına keçdiyi tarixədək olan dövr üzrə toplanan pensiya kapitalına və həmin kateqoriyaya keçdiyi tarixdəki yaşına müvafiq tələb olunan sığorta stajına əsasən Qanunun 13-cü maddəsinə uyğun olaraq əmək pensiyasının sığorta hissəsi yenidən hesablanır.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 22-1.5-ci maddəsinə əsasən, 2019-cu il yanvarın 1-dək “Sosial müavinətlər haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən təyin edilmiş sosial müavinətlərin "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 22-1.2-ci maddəsi tətbiq edilərək əmək pensiyalarına keçirilməsinə yol verilmir.
Sığortaolunan şəxs güzəştli şərtlərlə əmək pensiyası təyin edilməsi üçün 26 il ümumi və bunun 13 ilini həmin işlərdə işləyib və bu stajı 05.08.2009-ci ildə yığa bilib. 60 yaşı 01.07.2022-ci il tarixində tamam olmuş kişiyə əmək pensiyası təyin edilə bilər.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 7-ci maddəsinə əsasən, yaş hüququ yaranan şəxsin fərdi hesabın sığorta hissəsində qeydə alınmış pensiya kapitalı əmək pensiyasının minimum məbləğindən az olmayan pensiya təminatına imkan verdikdə sığorta stajından asılı olmayaraq yaşa görə əmək pensiyası almaq hüququ var.
"Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 17.1-ci maddəsinə əsasən, şəxsin ölüm gününədək tələb olunan sosial sığorta stajı olmadığı üçün ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiya hüququ yaranmır.
Bəli. "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 18.2-ci maddəsinə əsasən, əmək qabiliyyəti olmayan ailə üzvlərinin ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyalarının ailəyə düşən ümumi məbləği əmək pensiyasının minimum məbləğindən aşağı olduqda həmin məbləğə çatdırılmaqla ödənilir.
Əmək pensiyaları onu almaq hüququ yarandığı gündən, lakin “Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun qüvvəyə mindiyi gündən tez olmamaqla və müraciət edilən tarixdən əvvəlki ən çoxu üç il üçün ödənilməklə sözügedən Qanunun 32.1-1-ci maddəsində müəyyən edilmiş müddətlərə təyin edilir.
2006-cı ilədək olan 1 il, güzəşt olunan24 il stajın içərisində getdiyi üçün pensiya hüququ yoxdur, Lakin vətəndaşın bu halda 01.01.2006-cı il tarixindən sonra 1 il sığorta stajı olduqda ona pensiya təyin edilə bilər,
Bəli, "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunun 22-1-ci maddəsinə əsasən təyinat aparılmalıdır
bəli pensiya hüququ yaranacaqdır
Bəli hesablanır. Lakin:
- pensiya yenidən hesablandıqdan sonra sığorta hissəsi əmək pensiyasının minimum məbləğdən çox olduqda, həmin məbləğ pensiyanın aylıq ödəniş məbləği hesab olunur.
- hesablamadan sonra pensiyanın məbləği minimum pensiya məbləğindən az olarsa, əmək pensiyasının minimum məbləğinə çatdırılmaqla ödənilir.
3 və daha çox uşaq doğub 8 yaşınadək tərbiyə etmiş qadın 2020-ci il tarixində işdən azad edilməsinə baxmayaraq, mövcud qanunvericiliyə əsasən 3 və daha çox uşaq doğub 8 yaşınadək tərbiyə etmiş qadınların güzəştli şərtlərlə yaşa görə sosial müavinət almaq hüququ olmadığına görə, yaşa görə sosial müavinət təyin edilməsinə görə qadınlar üçün nəzərə tutulan yaş həddini gözləməlidir.
2006-ci ilin 1 yanvar tarixinədək bitmiş əyani təhsil müddəti nəzərə alınmaqla əmək pensiyasının hesablanması vətəndaşın müraciəti əsasında həyata keçirilir.
Öz-özünü sığortaedən fiziki şəxslərə müavinət, onlar tərəfindən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondu şəhər (rayon) şöbələrinə və ya “DOST” mərkəzlərinə müraciət olunan tarixə qanunvericiliklə müəyyən olunmuş məbləğdə məcburi dövlət sosial sığorta haqqı tam ödənildiyi halda, məcburi dövlət sosial sığorta haqları hesabına Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun şəhər (rayon) şöbələri və ya “DOST” mərkəzləri tərəfindən bu Əsasnamə ilə müəyyən edilmiş qaydada təyin olunur və verilir
Xeyr. Ümumi səbəbdən orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi olan şəxslərə verilən 130 manat Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin təqaüdü gözdən əlilliyi olan şəxslərə şamil edilmir.
Dəyişiklik qüvvəyə minənədək hesablanmış müvafiq əlavənin dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına ödənilməsi davam etdiriləcək.
Dəyişiklik qüvvəyə minənədək hesablanmış müvafiq əlavənin dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına ödənilməsi davam etdiriləcək.
Xeyr. "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanununa edilmiş dəyişikliyə əsasən 01.01.2021-ci il tarixindən qanunun 19-cu maddəsi ləğv edilib.
2021-ci il yanvarın 1-dən ümumi səbəblərdən orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə gözdən əlilliyi olan şəxslərə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdü təsis edilib və onun aylıq məbləği 210 manat müəyyən olunub.
Xidmət üzrə tələb olunan sənədlər
-Şəxsiyyət vəsiqəsi, əcnəbinin və vətəndaşlığı olmayan şəxsin daimi yaşamaq üçün icazə vəsiqəsi
-Cəza çəkməkdən azad edilmə barədə cəzaçəkmə müəssisəsinin arayışı
-Məhkəmənin bəraətverici əsaslarla şəxsin cinayət məsuliyyətindən və ya cəzasının qalan hissəsini çəkməkdən azad edilməsi barədə qərarının surəti
Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olan valideynin qeydiyyatı üzrə müvafiq "DOST" mərkəzlərinə və Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun struktur (rayon) bölmələrinə müraciət edə bilər.
2006-cı ilədək olan 1 il 24 il güzəşt olunan stajın içərisində getdiyi üçün pensiya hüququ yoxdur, Lakin vətəndaşın bu halda 01.01.2006-cı il tarixindən sonra 1 il sığorta stajı olduqda ona pensiya təyin edilə bilər,
Bəli, "Əmək pensiyaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunun 22-1-ci maddəsinə əsasən təyinat aparılmalıdır
bəli pensiya hüququ yaranacaqdır
3 və daha çox uşaq doğub 8 yaşınadək tərbiyə etmiş qadın 2020-ci il tarixində işdən azad edilməsinə baxmayaraq, mövcud qanunvericiliyə əsasən 3 və daha çox uşaq doğub 8 yaşınadək tərbiyə etmiş qadınların güzəştli şərtlərlə yaşa görə sosial müavinət almaq hüququ olmadığına görə, yaşa görə sosial müavinət təyin edilməsinə görə qadınlar üçün nəzərə tutulan yaş həddini gözləməlidir.
Həmin müavinətin ödənildiyi müddətdə qadının növbəti uşağının doğulması ilə əlaqədar müavinətin ödənişi sonuncu uşağın bir yaşına çatmasını gözləmədən, onun doğulduğu gündən yenidən hesablanmaqla davam etdirilir.
Yaşayış yerini dəyişməklə əlaqədar müavinət işinin qeydiyyatdan çıxarılması yeni yaşayış yeri üzrə Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun struk bölməsinin(bundan sonra - Bölmə) sorğusu əsasında aparılır. Müavinət alan şəxs yaşayış yerini dəyişdikdə, yeni yaşayış yeri üzrə Bölmə tərəfindən müavinət alanın haradan köçməsini göstərdiyi ərizəsi, yeni yaşayış yeri haqqında sənədlər (şəxsiyyət vəsiqəsi) əsasında onun əvvəllər qeydiyyatda olduğu Bölməyə müavinət, təqaüd və kompensasiya işinin göndərilməsi üçün 3 (üç) iş günü müddətində sorğu göndərilir. Bölmə tərəfindən 10 (on) gündən gec olmamaqla müavinət, təqaüd və kompensasiya işinin poçtla şəxsin yeni yaşayış yeri üzrə Bölməyə göndərilməsi təmin edilir
2019-cu il yanvarın 1-dək “Sosial müavinətlər haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən təyin edilmiş sosial müavinətlərin bu Qanunun 22-1.2-ci maddəsi tətbiq edilərək əmək pensiyalarına keçirilməsinə yol verilmir
2021-ci il yanvarın 1-dən ümumi səbəblərdən orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə gözdən əlilliyi olan şəxslərə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdü təsis edilib və onun aylıq məbləği 210 manatdır.
Xeyr. Ümumi səbəbdən orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi olan şəxslərə verilən 130 manat Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin təqaüdü gözdən əlilliyi olan şəxslərə şamil edilmir.
2000 (iki min) manat
Təqaüdün məbləği aşağıda qeyd edilən ailə üzvlərinin sayına bərabər məbləğdə bölünməklə ödənilir:
1. Dul arvadına (ərinə), valideynlərinə;
2. 18 yaşına çatmamış (peşə təhsili, orta ixtisas təhsili, ali təhsil müəssisələrində və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının magistratura səviyyəsində təhsil alanlara isə həmin təhsil müəssisələrini və elmi təşkilatın magistratura səviyyəsini bitirənədək, lakin ən çoxu 23 yaşına çatanadək), yaxud 18 yaşına çatanadək sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu müəyyən olunmuş 18 yaşından yuxarı əlilliyi olan övladlarına, uşaq evlərində tərbiyə olunan qardaş və bacılarına;
3. Birinci növbədən digər qohumları olmayan baba və nənələrinə;
2021-ci il yanvarın 1-dən etibarən əmək kitabçasında müvafiq qeydiyyat aparılan əsas iş yeri üzrə elmi müəssisə və təşkilatlarda və ya təhsil müəssisələrində azı 25 il çalışmış, işləməyən, əmək pensiyası hüququ olan şəxslərə elmlər doktoru elmi dərəcəsinə görə 200 manat məbləğində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdü təsis edilmişdir.
2021-ci il yanvarın 1-dən etibarən əmək kitabçasında müvafiq qeydiyyat aparılan əsas iş yeri üzrə elmi müəssisə və təşkilatlarda və ya təhsil müəssisələrində azı 25 il çalışmış, işləməyən, əmək pensiyası hüququ olan şəxslərə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsinə görə 120 manat məbləğində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdü təsis edilmişdir.
Xeyr. Ancaq Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdünün ən yüksək birini ala bilər.
Dəyişiklik qüvvəyə minənədək hesablanmış müvafiq əlavənin dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına ödənilməsi davam etdiriləcək.
Dəyişiklik qüvvəyə minənədək hesablanmış müvafiq əlavənin dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına ödənilməsi davam etdiriləcək.
Şəxs sığortaolunan (xeyrinə sığorta fəaliyyəti həyata keçirilən) olduqda nəzərdə tutulan müddət sosial sığorta stajına daxil edilir.
Xeyr
Bəli.
Xeyr. Ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası yalnız sığorta hissəsindən ibarətdir